ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಉಸಿರಿಯರಿಮೆ

– ಯಶವನ್ತ ಬಾಣಸವಾಡಿ.

ಕಾಪು ಮತ್ತು ಹಾಲ್ರಸದೇರ‍್ಪಾಟು – ಬಾಗ 4:

ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು ಹಾಗು ಹಾಲ್ರಸದೆರ‍್ಪಾಟಿನ ಈ ಕೊನೆಯ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ, ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಉಸಿರಿಯರಿಮೆಯ (physiology) ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

ಕೆಡುಕುಕಣಗಳಿಂದ (pathogens) ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು, ನಮ್ಮ ಮಯ್ ಬಗೆಬಗೆಯ ಕಾಯುವಿಕೆಯ ಹಮ್ಮುಗೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಹಮ್ಮುಗೆಯು ಕಾಯುವ ಮಯ್ ಬಾಗ ಹಾಗು ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಬಗೆಗಳ ಮೇಲೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಎರಡು ಬಗೆಗಳಾಗಿ ಗುಂಪಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

1) ಹೊರಗಾಪು (external defenses) ಮತ್ತು ಒಳಗಾಪು (internal defenses) : ಕೆಡುಕುಕಣಗಳು ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯನ್ನು ಹೊಕ್ಕದಂತೆ ಹೊರಗಾಪು ತಡೆದರೆ, ಹೊರಗಾಪನ್ನು ಮಣಿಸಿ ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯೊಳಕ್ಕೆ ನುಸುಳಿದ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಒಳಗಾಪು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.

2) ರೂಡಿಯ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು (Innate immunity) ಮತ್ತು ಹೊಂದಿಸಿದ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು (adaptive immunity): (ತಿಟ್ಟ 1)

i) ರೂಡಿಯ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಗೆಯ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಅಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇವು ಹೊರಗಾಪು ಇಲ್ಲವೇ ಒಳಗಾಪಿನ ಬಾಗವಾಗಿರಬಹುದು.

ii) ಹೊಂದಿಸಿದ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು (adaptive immunity): ಪಡೆದ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು (acquired immunity) ಎಂದೂ ಹೇಳಬಹುದಾದ ಇದು ಗೊತ್ತುಮಾಡಿದ (specific) ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನಶ್ಟೆ ಎದುರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಒಬ್ಬ ಮನುಶ್ಯನ ಕಾಪು ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಬೆಳೆಯತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಕೆಡುಕುಕಣಗಳಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳದೆಯೂ ಒಂದಶ್ಟು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಪನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ,

ಅ) ಮುನ್ಮದ್ದಿಕೆ (vaccination): ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಡಕವನ್ನು ‘ಮುನ್ಮದ್ದು’ (vaccine) ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮುನ್ಮದ್ದನ್ನು ಮನುಶ್ಯನ ಮಯ್ಯೊಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವ ಎಸಕವನ್ನು ಮುನ್ಮದ್ದಿಕೆ (vaccination) ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮುನ್ಮದ್ದು, ಮುನ್ಮದ್ದನ್ನು ಪಡೆದ ಮನುಶ್ಯನಲ್ಲಿ ಸೋಂಕನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡದೇ, ಮುಶ್ಯನ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟನ್ನು ಕೆರಳಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಕಾಪನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಆ) ತಾಯಿಯ ಎದುರುಕಗಳು (maternal antibodies): ತಾಯಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ಎದುರುಕಗಳು ಬಸಿರುಚೀಲವನ್ನು (placenta) ದಾಟಿ ಮಗುವನ್ನು ಸೇರಿದರೆ, ಮತ್ತಶ್ಟು ಎದುರುಕಗಳು ತಾಯಿಯ ಮೊಲೆಯ ಹಾಲನ್ನು ಮಗುವಿಗೆ ಉಣಿಸಿದಾಗ, ಮಗುವಿನ ಮಯ್ ಸೇರುತ್ತವೆ. ಈ ಬಗೆಯಾಗಿ ತಾಯಿಯಿಂದ ಪಡೆದ ಎದುರುಕಗಳು, ಮಗುವನ್ನು ಕೆಲವು ಕಾಲ ಕಾಯುತ್ತವೆ.

ಹೊರಗಾಪು (external defenses): ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳು ಹೊರಗಾಪನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ.

i) ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಡುವ ಒಳಗಿನ ಹಾಗು ಹೊರಗಿನ ಹೊದಿಕೆಗಳು (skin & epithelial barrier), ಕೆಡುಕುಕಣಗಳು ಮಯ್ಯೊಳಕ್ಕೆ ನುಸುಳುವುದನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಹೊರತೊಗಲಿನ (epidermal layer of skin) ಗೂಡುಗಳ ಎಡೆಬಿಡದ ಬೆಳೆಯುವಿಕೆ, ಸಾಯುವಿಕೆ ಹಾಗು ಕಳಚಿಬೀಳುವಿಕೆಯ ಹಮ್ಮುಗೆ, ಮಯ್ಗೆ ಹೊಸಹುಟ್ಟಿನ (renew) ತಡೆಗೋಡೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳು ಮಯ್ಯೊಳಕ್ಕೆ ನುಸುಳದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ii) ಗುಗ್ಗೆ (cerumen), ಲೋಳೆ (mucus), ಕಣ್ಣೀರು ಮತ್ತು ಎಂಜಲುಗಳು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ಅಂಟಿಸಿಕೊಂಡು ಮಯ್ಯಿಂದ ಹೊರದೂಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮಯ್ ಮೇಲೆ ಕೂರುವ ಒಂದಶ್ಟು ಬಗೆಯ ದಂಡಾಣುಗಳನ್ನೂ ಕೊಲ್ಲುವ ಅಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

iii) ತಿಂದ ಕೂಳನ್ನು ಅರಗಿಸಲು ಹೊಟ್ಟೆಯು ಒಂದು ಬಗೆಯ ಹುಳಿಯನ್ನು (stomach acid) ಸೂಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹುಳಿಯು, ಕೂಳಿನಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದಾದ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತದೆ.

iv) ಒರೆತೆರದ (vaginal) ಸುರಿಕೆಗಳು (secretions) ಹಾಗು ಉಚ್ಚೆ ಕೂಡ ಮಯ್ಯೊಳಕ್ಕೆ ನುಸುಳಲು ಹೊಂಚು ಹಾಕುವ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಅಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

v) ನಮ್ಮ ಮಯ್ ಮೇಲೆ ಹಾಗು ಮಯ್ ಒಳಗೆ ನೆಲೆಸಿರುವ ಒಳಿತಿನ ಸೀರುಸಿರಿಗಳು (beneficial microbes) ಕೆಡುಕಣಗಳೊಡನೆ ಮಯ್ಮೇಲೆ ಹಾಗು ಒಳಗೆ ನೆಲೆಸುವಿಕೆಗೆ ಗುದ್ದಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಕಾಪನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ಒಳಗಾಪು (internal defense): ಒಳಗಾಪನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೆಳಗಿನ ಹಮ್ಮುಗೆಗಳು ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

i) ಜ್ವರ (fever): ಮಯ್ಗೆ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದಾಗ, ಮಯ್ ಬಿಸುಪು (temperature) ಹೆಚ್ಚುವ ಮೂಲಕ ಜ್ವರ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಜ್ವರ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಚುರುಕಿನ ಗತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಮರುಹುಟ್ಟಿಸುವಿಕೆಯ ಹಮ್ಮುಗೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡಿ, ಅವುಗಳ ಸಂಕ್ಯೆ ಮಯ್ಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ii) ಉರಿಯೂತ (Inflammation): ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಬಾಗದ ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳು (blood vessels) ಹಿಗ್ಗುವ (dilate) ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೆತ್ತರು ಈ ಬಾಗಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿದ ನೆತ್ತರು ಹರಿಯುವಿಕೆ, ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಬೆನೆ ಕಣಗಳು (WBC) ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಬಾಗಕ್ಕೆ ಬೇಗನೆ ಹಾಗು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಕ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತಲುಪಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.

ಹಿಗ್ಗಿದ ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳು, ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ (tissue) ನೆತ್ತರಿನ ಹರಿಕ (fluid) ಹಾಗು ನೆತ್ತರು ಗೂಡುಗಳು (blood cells) ಜಿನುಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಆ ಬಾಗದಲ್ಲಿ ಊತ (swelling) ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಳ್ ನೆತ್ತರ (ಬೆನೆ) ಕಣಗಳು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಎದುರಾಗಿ ಸೆಣಸುವಾಗ ಉಂಟಾಗುವ ಇರ‍್ಪುಗಳಿಂದ (chemicals) ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಉರಿಯುವಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಮಯ್ಬಾಗದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಉಂಟಾದ ಉರಿ + ಊತದ ಹಮ್ಮುಗೆಯು ಸೋಂಕು ಹರಡದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

iii) ಹುಟ್ಟುಕೊಲ್ಲು ಕಣಗಳು/ಹುಕೊ ಕಣಗಳು (natural killer cells/NK cells): ನಂಜುಳಗಳು (virus) ಹೊಕ್ಕಿರುವ ಗೂಡುಗಳು ಹಾಗು ಏಡಿ ಹುಣ್ಣಿನ ಗೂಡುಗಳನ್ನು (cancer cells) ಗುರುತಿಸುವ ಹಾಗು ಕೊಲ್ಲುವ ಕಸುವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇವು ಹಾಲ್ರಸಕಣಗಳಲ್ಲೇ (lymphocytes) ತನಿಬಗೆಯದು (special).

ಹದುಳದ ಗೂಡುಗಳ ಮೇಲೆ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ಹೊರಮಯ್ ಗುರುತುಗಳು (surface markers) ಇರುತ್ತವೆ. ಹಾಗು ಇವುಗಳ ಸಂಕ್ಯೆಯು ಇಂತಿಶ್ಟೆ ಇರಬೇಕು ಎಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹುಕೊ ಕಣ ಗೂಡುಗಳ ಈ ಗುರುತುಗಳ ಬಗೆ ಹಾಗು ಸಂಕ್ಯೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಅಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

ಗೂಡುಗಳಿಗೆ ಏಡಿ ಹುಣ್ಣಿನ ಬೇನೆ (cancer) ಇಲ್ಲವೇ ಇನ್ನಾವುದೇ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದಾಗ, ಗೂಡುಗಳ ಈ ಹೊರಮಯ್ ಗುರುತುಗಳ ಸಂಕೆ ಏರುಪೇರಾಗಬಹುದು. ಈ ಏರುಪೇರನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಲ್ಲ ಹುಕೊ ಕಣಗಳು, ಏಡಿ ಹುಣ್ಣಿನ ಗೂಡುಗಳು ಹಾಗು ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಗೂಡುಗಳು ಮಯ್ಯಲ್ಲಿ ಹರಡುವ ಮುನ್ನ, ಅವುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಕೊಲ್ಲುತ್ತವೆ.

iv) ತಿನಿಗೂಡುಗಳು (phagocytes): ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ನುಂಗುವ ಹಾಗು ಅರಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಸುವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಪ್ಪೆಬಣ್ಣೊಲವುಕಣಗಳು (neutrophils) ಮತ್ತು ಡೊಳ್ಳುಮುಕ್ಕಗಳಂತ (macrophages) ಗೂಡುಗಳನ್ನು ‘ತಿನ್ನುವ ಗೂಡು’ಗಳು ಇಲ್ಲವೆ ‘ತಿನಿಗೂಡುಗಳು’ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ತಿನಿಗೂಡುಗಳು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳಲ್ಲದೆ, ಮುರಿದ ಹಾಗು ಸತ್ತ ಗೂಡುಗಳನ್ನೂ ಗುರುತಿಸುವ ಹಾಗು ತಿನ್ನುವುದರಿಂದ ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯನ್ನು ಹಸನ (clean) ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ.

v) ಗೂಡ್ಬಗೆ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು (cell-mediate immunity): (ತಿಟ್ಟ 2 & 3) ನುಸುಳುವ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ರೂಡಿಯ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನ (innate immunity) ಡೊಳ್ಳುಮುಕ್ಕಗಳು (macrophages) ಹಾಗು ಕವಲ್ಗೂಡುಗಳು (dendritic cells) ಎದುರುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ನುಂಗುವ ಹಾಗು ಅವುಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕವನ್ನು (antigen) ಅಣಿಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ‘ಒಗ್ಗದಿಕ ಒಪ್ಪಿಸುವ ಗೂಡು’ಗಳಾಗಿ (ಒಗ್ಗೂಡು) (antigen presenting cells/APC) ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಹೊರ ಮಯ್ಮೇಲೆ ಏರಿಸಿಕೊಂಡ ಒಗ್ಗೂಡುಗಳು (APCs), ಹಾಲ್ರದೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿ, ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕಗಳನ್ನು T-ಗೂಡು ಹಾಗು B-ಗೂಡುಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸುತ್ತವೆ.

ಚುರುಕಲ್ಲದ T-ಗೂಡುಗಳು ಹಾಲ್ರಸದ ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದಶ್ಟು T-ಗೂಡುಗಳು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಪಡೆಕಗಳನ್ನು (receptors) ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಒಗ್ಗೂಡುಗಳು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕಗಳನ್ನು T-ಗೂಡುಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, T-ಗೂಡುಗಳು ಚುರುಕುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಹಾಗು ಮರುಹುಟ್ಟಿಸುವ (reproduce) ಹಮ್ಮುಗೆಯ ಮೂಲಕ ಬಿರುಸಿನಿಂದ ತಮ್ಮ ಸಂಕ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಂಡ ಚುರುಕಿನ T-ಗೂಡಿನ (activated T-cells) ದಂಡು, ಮಯ್ಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಹರಡಿ, ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಎದುರಾಗಿ ಸೆಣಸುತ್ತವೆ.

ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಂಡ T-ಗೂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಗೆ: ‘ಗೂಡ್ನಂಜಿನ T-ಗೂಡು’ (cytotoxic T-cell) ಹಾಗು ‘ನೆರವಿನ T-ಗೂಡು’ (helper T-cell). ಗೂಡ್ನಂಜಿನ T-ಗೂಡುಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಕೆಡುಕುಕಣ ಹಾಗು ನಂಜುಳಗಳ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಗೂಡುಗಳಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡು, ತನ್ನ ನಂಜಿನ (toxin) ನೆರವಿನಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತವೆ. ನೆರವಿನ T-ಗೂಡುಗಳು, B-ಗೂಡು ಹಾಗು ಡೊಳ್ಳುಮುಕ್ಕಗಳನ್ನು ಬಡಿದೆಬ್ಬಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಸೋಂಕನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಿದ ಮೇಲೆ, ಸೋಂಕನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದ್ದ ಕೆಡುಕುಕಣದ ಒಗ್ಗದಿಕವನ್ನು ‘ನೆನಪಿನ T- ಗೂಡು’ಗಳು (memory T cells) ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಹಿಂದೆ ಸೋಂಕನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದ್ದ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳು ಮತ್ತೆ ಲಗ್ಗೆ ಇಟ್ಟರೆ ನೆನಪಿನ T-ಗೂಡುಗಳು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕಗಳನ್ನು (antigen) ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸದೆಬಡಿಯುತ್ತವೆ.

ಕೆಲವು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕಗಳ ಗುರುತನ್ನು, ನೆನಪಿನ T-ಗೂಡುಗಳು ಕೆಲವು ವರುಶಗಳವರೆಗೆ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡರೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಒಗ್ಗದಿಕಗಳ ನೆನಪನ್ನು ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ್ದ ಮನುಶ್ಯನ ಬಾಳ್ವಿಕೆಯುದ್ದಕ್ಕೂ (life time) ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.

vi) ಎದುರುಕಬಗೆ ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು (antibody-mediated immunity): (ತಿಟ್ಟ 3 & 4) ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದಾಗ ಒಗ್ಗೂಡುಗಳಾಗಿ (APC) ಮಾರ‍್ಪಡುವ ಡೊಳ್ಳುಮುಕ್ಕಗಳು ಹಾಗು ಕವಲ್ಗೂಡುಗಳು, ಹಾಲ್ರಸದ ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳ T-ಗೂಡುಗಳಲ್ಲದೆ, ಎದುರುಕಗಳನ್ನು (antibody) ಮಾಡುವ ಕಸುವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ B-ಗೂಡುಗಳನ್ನೂ ಚುರುಕುಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ನೆರವಿನ T-ಗೂಡು ಕೂಡ B-ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಚುರುಕುಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.

ಚುರುಕುಗೊಂಡ B-ಗೂಡುಗಳು ರಸಗೂಡು (plasma cells) ಹಾಗು ನೆನಪಿನ B-ಗೂಡುಗಳಾಗಿ (memory B-cells) ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ರಸಗೂಡುಗಳು ಸಾವಿರಾರು ಬಗೆಯ ಎದುರುಕಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಕಸುವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ನೆನಪಿನ B-ಗೂಡುಗಳು ಹಾಲ್ರಸದೇರ‍್ಪಾಟಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದುಕೊಂಡು, ಕೆಡುಕುಕಣದಿಂದ ಒಮ್ಮೆ ಉಂಟಾದ ಸೋಂಕು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ತಗುಲಿದರೆ, ತಿರುಗಿಬೀಳಲು ಕಾಯುತ್ತಿರುತ್ತವೆ.

ಮುನ್ನುಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಎದುರುಕಗಳು, ದಂಡಾಣು, ಗೂಡು ಹಾಗು ನಂಜುಳಗಳ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಗೊತ್ತುಮಾಡಿದ (specific) ಒಗ್ಗದಿಕಗಳಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡು, ಅವುಗಳನ್ನು ಸಯ್ಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ (neutralize). ಈ ಬಗೆಯ ಸಯ್ಗೊಳಿಸುವಿಕೆ, ನಂಜುಳ/ಗೂಡು/ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ ಮರುಹುಟ್ಟುವಿಕೆ ಹಾಗು ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಎದುರುಕವು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ಸಯ್ಗೊಳಿಸಿದರೆ, ತಿನಿಗೂಡುಗಳು ಕೆಡುಕುಕಣಗಳನ್ನು ನುಂಗಲು ಸುಳುವಾಗುತ್ತದೆ.

ಒಟ್ಟಾರೆ, ತನಿಬಗೆಯ (special) ಗೂಡುಗಳು, ಮುನ್ನುಗಳು (proteins), ಗೂಡಿನಕಟ್ಟು (tissues) ಹಾಗು ಅಂಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾಪು ಹಾಗು ಹಾಲ್ರಸದ ಏರ‍್ಪಾಟುಗಳು ದಂಡಾಣು (bacteria), ನಂಜುಳ (virus) ಹಾಗು ಇನ್ನಿತರ ಅಂಶಗಳಿಂದ ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯಯಿಗೆ ಕೆಡುಕುಂಟಾಗದಂತೆ ಕಾವಲು ಕಾಯುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಗೂಡುಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವು ಹರಿಕಗಳನ್ನು (fluids) ತೆಗೆಯುವುದು, ಸಾಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ತರುಮಾರ‍್ಪಿಸುವ (metabolization) ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತವೆ.

ಈ ಬರಹದೊಂದಿಗೆ, ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟು ಹಾಗು ಹಾಲ್ರಸದೇರ‍್ಪಾಟುಗಳ ಸರಣಿ ಬರಹಗಳನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಏರ‍್ಪಾಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಿದ್ದೇನೆ.

(ತಿಟ್ಟ ಮತ್ತು ತಿಳಿವಿನ ಸೆಲೆಗಳು: 1. classes.midlandstech.com, 2. medialib.glogster.com, 3. docstoccdn.com, 4. stanford.edu, 5. innerbody.com)