ಇವಿ ಮೋಟಾರ್ಗಳ ಜಗತ್ತು: ಬಾಗ -1
ಇಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಗಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಳೆದ ಬರಹದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದೆ. ಇದೀಗ ಇವಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಬಗೆಬಗೆಯ ಮೋಟಾರ‍್ಸ್‌ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ. ಇವಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಓಡುಗೆಗಳಲ್ಲಿ(Motor) ಹಲವು ಬಗೆಗಳು ಇವೆ. ಬಂಡಿಯ ಅಗತ್ಯತೆ, ಬಳಕೆ, ಬೆಲೆ, ಕಸುವಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ, ಇವುಗಳ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
1. ಪಿಎಮ್‌ಎಸ್‌ಎಮ್ ಓಡುಗೆ (PMSM Motor)
ಪರ‍್ಮನೆಂಟ್ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟ್ ಸಿಂಕ್ರೊನಸ್ ಮೋಟಾರ್, ಹೆಸರೇ ಹೇಳುವಂತೆ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪರ‍್ಮನೆಂಟ್ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟ್ ಬಳಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಯಾವುದೇ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಮೋಟಾರಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಬಿಡಿಬಾಗಗಳೆಂದರೆ; ತಿರುಗೋಲು/ ರೋಟಾರ್, ನಿಲ್ಕ/ಸ್ಟೇಟರ್ ಮತ್ತು ವೈಂಡಿಂಗ್ ಅಂದರೆ ಸುತ್ತುವ ತಂತಿಗಳು. ಪಿಎಮ್‌ಎಸ್‌ಎಮ್ ಓಡುಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಟೇಟರ‍್‌ಗೆ ತಾಮ್ರ ಇಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಯುಮಿನಿಯಂ ತಂತಿಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಲಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ತಿರುಗೋಲಿಗೆ ಸೆಳೆಗಲ್ಲನ್ನು (Magnet) ಅಳವಡಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಪರ‍್ಮನೆಂಟ್ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟ್ ಮೋಟಾರ‍್ಸ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ತರಹದ ಓಡುಗೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ದಕ್ಶತೆ(Efficiency) ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಸುವಿನ ದಟ್ಟಣೆಯೂ(Energy Density) ಹೆಚ್ಚು. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಇವಿಗಳಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಓಡುಗೆಗಳ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಬಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಶ್ಟವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಮೋಟಾರ‍್‌ಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಂಪಾಗಿಸುವಿಕೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದರಿಂದ, ಇದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಏರ‍್ಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲೇಬೇಕು. ಇಂತ ಮೋಟಾರ‍್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸೆಳೆಗಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಇವು ದುಬಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ.
ಬಳಕೆ: ಬಹುತೇಕ ಇಂದಿನ ಪ್ರಮುಕ ಕಾರುಗಳಾದ ಟಾಟಾ ನೆಕ್ಸಾನ್, ಟಿಯಾಗೊ, ಪಂಚ್, ಎಮ್ಜಿ ವಿಂಡ್ಸರ‍್, ಕಾಮೆಟ್, ಮಹೀಂದ್ರಾ ಎಕ್ಸ್‌ಇವಿ9ಇ , ಬಿಇ6 ಮುಂತಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ತರಹದ ಪಿಎಮ್‌ಎಸ್‌ಎಮ್ ಓಡುಗೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
2. ಇಂಡಕ್ಶನ್ ಮೋಟಾರ್ (Induction Motor):
ಇಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಕಕ್ಕೆ(Stator) ಎಸಿ ಕರೆಂಟ್ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿರುವ ತಂತಿಗಳ ಮೂಲಕ, ಸುತ್ತುವ ಸೆಳೆಬಲ (Rotating Magnetic field) ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಈ ಸುತ್ತುವ ಸೆಳೆಬಲದ ಮೂಲಕ ತಿರುಗೋಲಿನಲ್ಲಿ(Rotor) ಕರೆಂಟ್ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಇಂಡಕ್ಶನ್ ಕರೆಂಟ್ (Induction current) ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
ಇವುಗಳ ದಕ್ಶತೆ ಮದ್ಯಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ ಅಂದರೆ ಸುಮಾರು 85-90%. ಇವುಗಳ ಕಸುವಿನ ದಟ್ಟಣೆ ಪಿಎಮ್‌ಎಸ್‌ಎಮ್ ಓಡುಗೆಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ತಂಪಾಗಿರಿಸುವಿಕೆಯ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೇ, ಇವುಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಿಡಿಬಾಗಗಳು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ತೂಕವೂ ಹೆಚ್ಚು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೆಳೆಗಲ್ಲಿನಂತ ದುಬಾರಿ ಲೋಹಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಆದಕಾರಣ ಇವುಗಳು ಅಗ್ಗ. ಇವುಗಳು ವಿವಿದ ಬಿಸುಪಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಸುಲಬವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬಲ್ಲವು. ಹಳೆಯ ಟಾಟಾ ನೆಕ್ಸಾನ್ ಮಾದರಿ, ಮಹೀಂದ್ರಾ ಈ-ವೆರಿಟೊ, ಯೂಲರ‍್ ಮೋಟಾರ‍್ಸ್ ನವರ ಸರಕು ಸಾಗಿಸುವ ಗಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಮಾದರಿಯ ಮೋಟಾರ‍್ಸ್ ಬಳಕೆ ಹೆಚ್ಚಿದೆ.
3. ಬ್ರಶ್‍ಲೆಸ್ ಡಿಸಿ ಮೋಟಾರ್:
ಬಿಎಲ್‌ಡಿಸಿ ಮೋಟಾರ‍್ಸ್ ಎಂದೇ ಇವುಗಳು ಹೆಸರುವಾಸಿ. ಇವುಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಪಿಎಮ್‌ಎಸ್‌ಎಮ್ ನಂತೆಯೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯೂಟೇಟರ‍್‌ಗಳು ಟ್ರಪೇಜಿಯಂ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳು ಹೆಚ್ಚು ದಕ್ಶತೆ ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಮೋಟಾರ್ಗಳ ವೇಗವನ್ನು ನಿಕರವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಲ್ಲವು. ಇವುಗಳು ಪಿಎಮ್‌ಎಸ್‌ಎಮ್ ತರಹ ಸೆಳೆಗಲ್ಲು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಕೊಂಚ ದುಬಾರಿ. ಇವುಗಳಿಗೂ ಓಡುಗೆಯ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ, ಮೋಟಾರ‍್‌ನ ತಂಪಾಗಿಡುವ ಏರ‍್ಪಾಡು ಮಾಡಬೇಕು.
ಬ್ರಶ್ಡ್ ಮೋಟಾರ್ ಒಂದು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ನೋಟ
ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಈ ತೆರನಾದ ಓಡುಗೆಗಳನ್ನು ಸ್ಕೂಟರ್ ಬೈಕ್, ರಿಕ್ಶಾ ದಂತಹ 2-3 ಗಾಲಿಗಳ ಗಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಅತರ್ 450X, ಬಜಾಜ್ ಚೇತಕ್, ಮಹೀಂದ್ರಾ ಈ-ಅಲ್ಪಾ ಆಟೋರಿಕ್ಶಾಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಬಿಎಲ್‌ಡಿಸಿ ಮೋಟಾರ‍್ಸ್ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
( ಚಿತ್ರ ಸೆಲೆ: components101.com freepik.com )
ಇತ್ತೀಚಿನ ಅನಿಸಿಕೆಗಳು