ಇಂಬಿನ ಮುನ್ನೊಟ್ಟುಗಳು

– ಡಿ.ಎನ್.ಶಂಕರ ಬಟ್.

ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಪದಗಳಿಗೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇನೇ ಹೊಸಪದಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಬಗೆ-9

ಇಂಬಿನ ಹುರುಳನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಇಂಗ್ಲಿಶ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವ fore, inter, out, over, sub, super, trans, under, ex, ಮತ್ತು extra ಎಂಬ ಹತ್ತು ಮುನ್ನೊಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಸಾಟಿಯಾಗುವಂತೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಎಂತಹ ಪದಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲವೇ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕೆಳಗೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ:

(1) fore ಒಟ್ಟು:

ಈ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಮುಂದಿನ ಎಂಬ ಇಂಬಿನ ಹುರುಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಮೊದಲಿನ ಇಲ್ಲವೇ ಹಿಂದಿನ ಎಂಬ ಹೊತ್ತಿನ ಹುರುಳೂ ಇದೆ; ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೊತ್ತಿನ ಹುರುಳನ್ನು ಮುಂದೆ (3)ರಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ; ಮುಂದಿನ ಎಂಬ ಇಂಬಿನ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಿರುವಲ್ಲಿ ಮುನ್ ಎಂಬ ಪರಿಚೆಬೇರನ್ನು ಪದಗಳ ಮುಂದೆ ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ:

land	ನೆಲ		foreland	ಮುನ್ನೆಲ
name	ಹೆಸರು		forename	ಮುಂಬೆಸರು
mast	ಕೂವೆಮರ		foremast	ಮುಂಕೂವೆಮರ

(2) inter ಒಟ್ಟು:

ಈ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಮುಕ್ಯವಾಗಿ (ಕ) ಎರಡಕ್ಕೂ ತಾಗು, ಮತ್ತು (ಚ) ಎರಡರ ನಡುವೆ ಎಂಬ ಎರಡು ಹುರುಳುಗಳಿವೆ; ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಒಡ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ ನಡು ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಮೊನ್ನೊಟ್ಟಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ:

(ಕ) ಎರಡನ್ನೂ ತಾಗು ಎಂಬ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ:

lace	ಹೆಣೆ		interlace	ಒಡಹೆಣೆ
mingle	ಬೆರೆ		intermingle	ಒಡಬೆರೆ
twine	ಹೊಸೆ		intertwine	ಒಡಹೊಸೆ

(ಚ) ಎರಡರ ನಡುವೆ ಎಂಬ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ:

leaf	ಹಾಳೆ		interleaf	ನಡುಹಾಳೆ
net	ಬಲೆ		internet	ನಡುಬಲೆ
national	ನಾಡಿನ		international	ನಡುನಾಡಿನ
connect	ತೆರು		interconnect	ನಡುತೆರು
mediate	ಹೊಂದಿಸು		intermediate	ನಡುಹೊಂದಿಸು

(3) out ಒಟ್ಟು:
ಮೇಲೆ ವಿವರಿಸಿದ ಹಾಗೆ, ಈ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹೊರ ಮತ್ತು ಮೀರು ಎಂಬ ಎರಡು ಹುರುಳುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ಮಾತ್ರ ಇಂಬಿಗೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದುದಾಗಿದೆ; ಈ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಹೊರ ಎಂಬ ಪದವನ್ನೇ ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಪದಗಳ ಮೊದಲಿಗೆ ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ:

flow	ಹರಿವು		outflow	ಹೊರಹರಿವು
house	ಮನೆ		outhouse	ಹೊರಮನೆ
post	ಪಾಳೆಯ		outpost	ಹೊರಪಾಳೆಯ
going	ಹೋಗುವ		outgoing	ಹೊರಹೋಗುವ
pour	ಸುರಿ		outpour	ಹೊರಸುರಿ
burst	ಸಿಡಿ		outburst	ಹೊರಸಿಡಿ
cast	ತಳ್ಳು		outcast	ಹೊರತಳ್ಳಿದ

(4) over ಒಟ್ಟು:
ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಳಕೆಗಳಲ್ಲೂ ಮೀರು ಇಲ್ಲವೇ ಮೀರಿದ ಎಂಬ ಅಳವಿನ ಹುರುಳಿದೆ; ಆದರೆ, ಕೆಲವು ಬಳಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ಇಲ್ಲವೇ ಮೇಲಿನ ಎಂಬ ಇಂಬಿನ ಹುರುಳೂ ಇದೆ:

arm	ತೋಳು		overarm	ಮೇಲ್ತೋಳಿನ (ಎಸೆತ)
ground	ನೆಲ		overground	ಮೇಲ್ನೆಲದ
lord	ಆಳ್ಮ		overlord	ಮೇಲಾಳ್ಮ
shoe	ಕೆರ		overshoe	ಮೇಲ್ಕೆರ

(5) sub ಒಟ್ಟು:
ಈ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಮುಕ್ಯವಾಗಿ ಒಳ ಮತ್ತು ಕೆಳ ಎಂಬ ಎರಡು ಹುರುಳುಗಳಿದ್ದು, ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇವೇ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ; ಕೆಳ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಕಿಳ್/ಕೀಳ್ ಎಂಬ ಪರಿಚೆಬೇರನ್ನು ಬಳಸಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಡಕವಾದ ಪದಗಳನ್ನೂ ಪಡೆಯಲು ಬರುತ್ತದೆ:

group	ಗುಂಪು		subgroup	ಒಳಗುಂಪು
tenant	ಬಾಡಿಗೆಗಾರ		subtenant	ಒಳಬಾಡಿಗೆಗಾರ
total	ಮೊತ್ತ		subtotal	ಒಳಮೊತ್ತ
routine	ಹಮ್ಮುಗೆ		subroutine	ಒಳಹಮ್ಮುಗೆ
way	ಹಾದಿ		subway	ಕೆಳಹಾದಿ
script	ಬರಿಗೆ		subscript	ಕೆಳಬರಿಗೆ
soil	ಮಣ್ಣು		subsoil	ಕೆಳಮಣ್ಣು
sonic	ಉಲಿಯ		subsonic	ಕೀಳುಲಿಯ

(6) super ಒಟ್ಟು:
ಈ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಮೇಲೆ ಎಂಬ ಇಂಬಿನ ಹುರುಳಿದ್ದು, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಮೇಲೆ ಎಂಬ ಪದವನ್ನೇ ಮುನ್ನೊಟ್ಟಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ:

impose	ಹೇರು		superimpose	ಮೇಲೆಹೇರು
script	ಬರಿಗೆ		superscript	ಮೇಲ್ಬರಿಗೆ
structure	ಕಟ್ಟಡ		superstructure	ಮೇಲ್ಕಟ್ಟಡ

(7) trans ಒಟ್ಟು:
ಈ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಆಚೆ ಎಂಬ ಹುರುಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಮಾರ‍್ಪಡಿಸು ಎಂಬ ಹುರುಳೂ ಇದೆ; ಹಾಗಾಗಿ, ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಆಚೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪದದ ಬಳಿಕ, ಮತ್ತು ಮರು/ಮಾರ್‍ ಎಂಬುದನ್ನು ಎಸಕಪದಗಳ ಮೊದಲು ಇಲ್ಲವೇ ಹೆಸರುಪದಗಳ ಬಳಿಕ ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ:

continent	ಪೆರ‍್ನೆಲ		transcontinental	ಪೆರ‍್ನೆಲದಾಚೆಯ
nation	ನಾಡು		transnational	ನಾಡಿನಾಚೆಯ
plant	ನಾಟು		transplant	ಮರುನಾಟು
act	ಎಸಗು		transact	ಮಾರೆಸಗು
scribe	ಬರೆಗ		transcribe	ಮಾರ‍್ಬರೆ
form	ಪರಿಜು		transform	ಪರಿಜುಮಾರು

(8) under ಒಟ್ಟು:
ಈ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಳ ಮತ್ತು ಒಳ ಎಂಬ ಎರಡು ಇಂಬಿನ ಹುರುಳುಗಳಿವೆ; ಇದಲ್ಲದೆ, ಕೊರೆ ಎಂಬ ಅಳವಿನ ಹುರುಳೂ ಇದಕ್ಕಿದೆ.
ಇಂಬಿನ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಕೆಳ(ಗೆ) ಮತ್ತು ಒಳ(ಗೆ) ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನೇ ಮುನ್ನೊಟ್ಟಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ:

(ಕ) ಕೆಳ ಎಂಬ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆ:

lay	ಇಡು		underlay	ಕೆಳಗಿಡು
cut	ಕಡಿ		undercut	ಕೆಳ ಕಡಿ
belly	ಹೊಟ್ಟೆ		underbelly	ಕೆಳ ಹೊಟ್ಟೆ
growth	ಬೆಳವಿ		undergrowth	ಕೆಳ ಬೆಳವಿ
arm	ತೋಳು		underarm	ಕೆಳತೋಳಿನ

(ಚ) ಒಳ ಎಂಬ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆ:

clothing	ಉಡುಪು		underclothing	ಒಳ ಉಡುಪು
current	ಹರಿವು		undercurrent	ಒಳ ಹರಿವು
coat	ಹಚ್ಚುಗೆ		undercoat	ಒಳಹಚ್ಚುಗೆ

ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಳ(ಗೆ) ಎಂಬುದನ್ನು ಹೆಸರುಪದಗಳ ಬಳಿಕ ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ:

foot	ಕಾಲು		underfoot	ಕಾಲ್ಕೆಳಗೆ
ground	ನೆಲ		underground	ನೆಲದ ಕೆಳಗೆ
water	ನೀರು		underwater	ನೀರ ಕೆಳಗೆ

(9) ex ಒಟ್ಟು:
ಇಂಗ್ಲಿಶ್‌ನ ex ಒಟ್ಟನ್ನು ಮೊದಲಿನ ಎಂಬ ಹೊತ್ತಿನ ಹುರುಳಿನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಹೊರಗಿನ ಎಂಬ ಇಂಬಿನ ಹುರುಳಿನಲ್ಲೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಈ ಎರಡನೆಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಅದು ಒಳಗಿನ ಎಂಬ ಹುರುಳಿರುವ in ಎಂಬ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ (import : export).

ಇಂತಹ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಶ್‌ನ in ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಒಳ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು, ಮತ್ತು ex ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಹೊರ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ; ಆದರೆ, ಕೆಲವೆಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ಒಳ-ಹೊರ ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸುವಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಬಳಿಕ ಬರುವ ಎಸಕಪದವನ್ನೂ ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ:

implode	ಒಳಸಿಡಿ		explode	ಹೊರಸಿಡಿ
interior	ಒಳಮಯ್		exterior	ಹೊರಮಯ್
import	ಒಳತರು		export	ಹೊರಕಳಿಸು
inhale	ಒಳಸೆಳೆ		exhale	ಹೊರಬಿಡು

(10) extra ಒಟ್ಟು:
ಇದಕ್ಕೆ ಹೊರಗಿನ ಎಂಬ ಹುರುಳಿದ್ದು, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಈ ಹುರುಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹೊರಗಿನ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಹೆಸರುಪದದ ಬಳಿಕ ಬಳಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ:

marital	ಮದುವೆಯ		extramarital	ಮದುವೆಹೊರಗಿನ
intestinal	ಕರುಳಿನ		extraintestinal	ಕರುಳುಹೊರಗಿನ
linguistic	ನುಡಿಯ		extralinguistic	ನುಡಿಯ ಹೊರಗಿನ
official	ಮಣಿಹದ		extraofficial	ಮಣಿಹದ ಹೊರಗಿನ

(11) tele ಒಟ್ಟು:
ದೂರದ ಎಂಬ ಹುರುಳಿರುವ ಈ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಗೆಂಟು ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಮುನ್ನೊಟ್ಟಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ:

care	ಆರಯ್ಕೆ		telecare	ಗೆಂಟಾರಯ್ಕೆ
learning	ಕಲಿಕೆ		telelearning	ಗೆಂಟುಕಲಿಕೆ
sale	ಮಾರಾಟ		telesale	ಗೆಂಟುಮಾರಾಟ
screen	ತೆರೆ		telescreen	ಗೆಂಟುತೆರೆ

ತಿರುಳು:
ಇಂಗ್ಲಿಶ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಇಂಬಿನ ಮುನ್ನೊಟ್ಟುಗಳು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇವಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನೆಡೆಗಳಲ್ಲೂ ಕನ್ನಡದ ಮುನ್, ಎಡ, ನಡು, ಹೊರ, ಒಳ, ಕೆಳ, ಮೇಲ್, ಗೆಂಟು ಎಂಬಂತಹ ಪರಿಚೆಬೇರುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲವೇ ಪದಗಳನ್ನು ಮುನ್ನೊಟ್ಟಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಬರುತ್ತದೆ.

<< ಬಾಗ-8