ಕನ್ನಡಿಗರ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಸಾರುವ ‘ಅಟಕೂರಿನ ಕಲ್ಬರಹ’

– ಕಿರಣ್ ಮಲೆನಾಡು.

ಅಟಕೂರಿನ ಕಲ್ಬರಹವು (ಆಟಗೂರು, ಅತಗೂರು, ಅತ್ಗೂರ್, ಅಟ್ಕೂರ್, ಅಟುಕೂರು ಎಂದೂ ಕೇಳ್ಪಡಬಹುದು) ಕ್ರಿ .ಶ. 949-950ರ ಹೊತ್ತಿನ ಒಂದು ಹಳೆಗನ್ನಡದ ಕಲ್ಬರಹ. ರಾಶ್ಟ್ರಕೂಟ ಮತ್ತು ಪಡುವಣ ಗಂಗರು ಸೇರಿ ಚೋಳರ ಮೇಲೆ ಕಾಳಗವನ್ನು ಮಾಡಿ ಗೆದ್ದರು, ಈ ಗೆಲುವಿನ ಪರವಾಗಿ ಅವರ ಆಡಳಿತದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿಸಿದ ಕಲ್ಬರಹವೇ ಅಟಕೂರಿನ ಕಲ್ಬರಹ. ಈ ಕಲ್ಬರಹವನ್ನು ಮಂಡ್ಯ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ 23 ಕಿ.ಮಿ ದೂರವಿರುವ ಆಟಕೂರು ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚೆಲ್ಲಕೇಶ್ವರ ಗುಡಿಯ ಹತ್ತಿರ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು.

ಈ ಕಲ್ಬರಹದಲ್ಲೇನಿದೆ?

ಈ ವೀರಗಲ್ಲು ಹಳಮೆಯ ಎರಡು ಬಗೆಯ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಕಾಲಿ ಎಂಬ ಬೇಟೆನಾಯಿ ಮತ್ತು ಕಾಡು ಹಂದಿಯ ನಡುವಿನ ಕಾಳಗವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿದರೆ ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ರಾಶ್ಟ್ರಕೂಟರ ಅರಸು ಮುಮ್ಮುಡಿ ಕ್ರಿಶ್ಣನು ಮತ್ತು ಪಡುವಣ ಗಂಗರ ಅರಸು ಇಮ್ಮಡಿ ಬುತುಂಗನ ಜೊತೆಗೂಡಿ ತಂಜಾವೂರಿನ ಚೋಳರನ್ನ ಸೋಲಿಸಿರುವುದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಳಗವು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ವೆಲ್ಲೂರಿನ ಹತ್ತಿರದ ತಕ್ಕೊಳಂ ಎಂಬಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. (ಈ ಕಾಳಗವು ಹಳಮೆಯಲ್ಲಿ ತಕ್ಕೊಳಂ ಕಾಳಗ ಎಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದೆ.)

ಪಡುವಣ ಗಂಗರ ಅರಸು ಇಮ್ಮಡಿ ಬುತುಂಗನ ಹತ್ತಿರ ಒಂದು ನೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲಿ ಎಂಬ ಬೇಟೆನಾಯಿ ಇತ್ತು, ಇದು ಕಾಳಗದಲ್ಲಿ ಮನ್ಲರತ (ಮಣಲೇರ ಎಂದು ಹಳಮೆಯಲ್ಲಿ ಕೇಳ್ಪಟ್ಟ ಹೆಸರು) ಎಂಬ ಪಡುವಣ ಗಂಗರ ಪಡೆಯ ಮೇಲಾಳಿಗೆ (Military chief) ಕಾಳಗದಲ್ಲಿ ನೆರವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು. ಚೋಳರನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಲು ಇದೂ ಕೂಡ ನೆರವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇಮ್ಮಡಿ ಬುತುಂಗನು ಆನೆಯೇರಿ ಚೋಳರ ಅರಸು ರಾಜಾದಿತ್ಯನನ್ನು ಕೊಂದನು. ಚೋಳರನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿದ ಪಡೆಯ ಮೇಲಾಳು ಮನ್ಲರತನಿಗೆ ವಲ್ಲಬಿಪುರವರೇಶ್ವರ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಈ ಕಲ್ಬರಹದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ರಾಶ್ಟ್ರಕೂಟರ ಮುಮ್ಮುಡಿ ಕ್ರಿಶ್ಣನು ಚೋಳರ ಮೇಲಿನ ಗೆಲುವಿನ ಸಲುವಾಗಿ ಇಮ್ಮಡಿ ಬುತುಂಗನನ್ನು ಹಾರಯ್ಸಿದನು (“ನೇರಳಿಗೆ” ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಕಲ್ಬರಹವು ಈ ಕಾಳಗವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು ಮನ್ಲರತನಿಗೆ ಕಾಳಗದಲ್ಲಿ ತೋರಿದ ಗಟ್ಟಿಗತನಕ್ಕೆ ಕಾಲಿ ಎಂಬ ಬೇಟೆನಾಯಿಯನ್ನು ಇಮ್ಮಡಿ ಬುತುಂಗನಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಕೊಡುವಂತೆ ಕೋರಿದನು ಎಂದು ಕಲ್ಬರಹದಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬೇರೆಯದಾದ ಇನ್ನೊಂದು ಹೇಳ್ವಿಯಲ್ಲಿ ಬುತುಂಗನಿಂದ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಪಡೆದ ಈ ಕಾಲಿ ಬೇಟೆನಾಯಿಯು ಬೆಟ್ಲೂರಿನ ಹಳ್ಳಿಯ ಹತ್ತಿರ ಒಂದು ಕಾಡು ಹಂದಿಯ ಜೊತೆ ತಗ್ಗಿನ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಕಾದಾಡಿ ಅದನ್ನು ಕೊಂದಿತು ಹಾಗು ತಾನು ನೆಲಸಮ ಹೊಂದಿತು ಎಂದು ಈ ಕಲ್ಬರಹದಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ನೆಚ್ಚಿನ ಬೇಟೆನಾಯಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಅಳುವಿನಲ್ಲಿ ಮನ್ಲರತನು ಈ ಕಲ್ಬರಹ ವನ್ನು ಕೆತ್ತಿಸಿದ ಎಂದು ಹಳಮೆಯರಿಗರಾದ ಅಯ್. ಕೆ. ಶರ‍್ಮ ಮತ್ತು ಉಪೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದೇ ಹಳಮೆಯರಿಗರು ಹೇಳುವಂತೆ ಕಾಳಗದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಿದ ಅರಸಾಳುಗಳಿಗೆ ಕಲ್ಬರಹದಂತಿರುವ ವೀರಗಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಆದರೆ ನೆಚ್ಚಿನ ಸಾಕು ಗಂಟಿಗಳಿಗೆ ಈ ಕಲ್ಬರಹವನ್ನು ಕೆತ್ತಿಸುವುದು ಕಡಿಮೆ. ಅಲ್ಲದೇ, ಆ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುವ ಗೊರವರ ಪೂಜಾರಿಗಳಿಗೆ ತಾವು ಊಟವನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಈ ಕಲ್ಲಿಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕು, ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಅದು ಪಾಪವಾದೀತು ಎಂದು ಈ ಕಲ್ಬರಹದಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮುಮ್ಮುಡಿ ಕ್ರಿಸ್ಣನು ಚೋಳರ ಮೇಲಿನ ಗೆಲುವಿನ ಬಳುವಳಿಯಾಗಿ ಪಡುವಣ ಗಂಗರ ಅರಸ ಇಮ್ಮಡಿ ಬುತುಂಗನಿಗೆ ತನ್ನ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿದ್ದ ಹಲವು ತುಣುಕು ನೆಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಬನವಾಸಿಯ 12000 ಹಳ್ಳಿಗಳು , ಬೆಳವಲದ 300 ಹಳ್ಳಿಗಳು , ಪುರುಗೆರೆಯ 300 ಹಳ್ಳಿಗಳು, ಕಿಸುಕಾಡಿನ 70 ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಗೆನಾಡಿನ 7 ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇಮ್ಮಡಿ ಬುತುಂಗನು ತನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನ ಪಡೆಯ ಮೇಲಾಳು ಮನ್ಲರತನಿಗೆ ಅಟಕೂರಿನ 12 ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕೋಟೆಯೂರಿನ ಹಲವು ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಬಳುವಳಿ ನೀಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹಳೆಮೆಯು ತಿಳಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಕಾಳಗದಲ್ಲಿ ನೆರವಾದ ನಾಯಿಯ ನೆನಪಿನ ಗುರುತಾಗಿ ಈ ಕಲ್ಬರಹ ಕಂಡು ಬಂದರೂ, ಕನ್ನಡಿಗ ದೊರೆಗಳು ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನಿಂದ ಹೋರಾಡಿ ಎದುರಾಳಿಗಳನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಿ ಕನ್ನಡ ನಾಡನ್ನು ಕಾಪಾಡಿದ ತಿರುಳನ್ನು ಈ ಅಟಕೂರಿನ ಕಲ್ಬರಹವು ಸಾರುತ್ತದೆ. ಅಂದಿನ ಕನ್ನಡದ ದೊರೆಗಳ ನಡುವಿನ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯನ್ನು ಈ ಕಲ್ಬರಹ ಸಾರುತ್ತದೆ. ಕಾಳಗವು ಮುಗಿದ ಮೇಲೂ ತಮ್ಮ ಗೆಲುವಿನ ಮತ್ತು ಗೆಳೆತನದ ಗುರುತಾಗಿ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಕಾದುಕೊಂಡ ತಿರುಳನ್ನು ಈ ಬರಹ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಎದುರಾಳಿಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಕನ್ನಡಿಗರು ತಮ್ಮ ನಡುವೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯನ್ನು ಕಾದುಕೊಂಡು ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನಿಂದ ನಿಲ್ಲಬೇಕು ಎಂಬ ಅರಿವನ್ನು ಈ ಹಳಮೆಯ ಗುರುತು ನಮಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

(ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ಸೆಲೆ: wilkipedia, ಅಯ್. ಕೆ. ಶರ‍್ಮ “Temples of the Gangas of Karnataka” , ಉಪೇಂದ್ರ ಸಿಂಗರ “A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century” , ಮಾಲಿನಿ ಅಡಿಗರ  ”The Making of Southern Karnataka: Society, Polity and Culture in the early medieval period, AD 400–1030”)