ಎದುರಿಸಬೇಕಿದೆ ‘ಎಬೋಲ’

– ಯಶವನ್ತ ಬಾಣಸವಾಡಿ.

ಪಡುವಣ ಆಪ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ (West Africa) ಈಗಾಗಲೇ ಸಾವಿರಾರು ಮಂದಿಯ ಪ್ರಾಣ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಜಗತ್ತನ್ನು ತಲ್ಲಣಗೊಳಿಸಿದೆ ಎಬೋಲ ನಂಜುಳ (Ebola virus). ಬಾರತದಲ್ಲಿ ಎಬೋಲಾ ಹರಡಿರುವುದು ಇನ್ನೂ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಈ ಕುರಿತ ಅಂಜಿಕೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಮನೆಮಾಡಿದೆ. ಎಬೋಲಾ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಯಾವುದೇ ಮದ್ದು ಇಲ್ಲದಿರುವುದು ಜಗತ್ತಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ಆತಂಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಎಬೋಲಾ ಅಂದರೇನು? ಇದು ಹೇಗೆ ಹರಡುತ್ತದೆ? ಮುಂತಾದವುಗಳ ಕುರಿತು ಈ ಬರಹದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯೋಣ.

ಮನುಶ್ಯ ಹಾಗು ಮನುಶ್ಯ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರುವ ಕೋತಿಗುಂಪುಗಳನ್ನು (primates) ಕಾಡುವ ಈ ಬೇನೆಯನ್ನು ಎಬೋಲ ನಂಜುಳಗಳು (Ebola virus) ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಈ ನಂಜುಳವನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ 1976 ರಲ್ಲಿ ಸುಡಾನ್ (ಈಗ ತೆಂಕಣ ಸುಡಾನ್) ಹಾಗು ಕಾಂಗೋ ನಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು. ಸಿಡಿಯುವಿಕೆ (outbreak) ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಹರಡುವ ಈ ನಂಜುಳು, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಿಸಿಬಳಸಿನ (tropical) ಬಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಜಗತ್ತಿನ ಹದುಳ ಕೂಟದ (World Health Organization-WHO) ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ 1976 ರಿಂದ 2013 ರವರೆಗೆ ಎಬೋಲ 1,716 ಮಂದಿಗೆ ತಗುಲಿತ್ತು.

(ಎಬೋಲದಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ನಾಡುಗಳನ್ನು ಕೆಂಪುಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ)

ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತಲೂ ದೊಡ್ಡದಾದ ಎಬೋಲಾ ಈಗ ಪಡುವಣ ಆಪ್ರಿಕಾದ ಗಿನಿಯ (Guinea), ಸಿಯೆರ‍್ರ ಲಿಯೋನೆ (Sierra Leone) ಹಾಗು ನಯ್ಜೀರಿಯ (Nigeria) ನಾಡುಗಳನ್ನು ಬಾದಿಸುತ್ತಿದೆ. 2014 ಆಗಶ್ಟ 22 ರವರೆಗೆ 2,615 ಮಂದಿಗೆ ಎಬೋಲ ತಗುಲಿದ್ದು, ಅವರಲ್ಲಿ 1,427 ಮಂದಿ ಸತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

ಹರಡುವ ಬಗೆ:
ಎಬೋಲಾ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲಿಗೆ ಬಾವಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದಾಗಿ ಅರಕೆಯಿಂದ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಎಬೋಲ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ನೆತ್ತರು ಇಲ್ಲವೇ ಇನ್ಯಾವುದೇ ಮಯ್ ಹರಿಕಗಳು (body fluids) ಮನುಶ್ಯನನ್ನು ಸೋಕಿದಾಗ, ಎಬೋಲ ನಂಜುಳಗಳು ಮನುಶ್ಯರಲ್ಲಿ ಹರಡುತ್ತವೆ. ಆಪ್ರಿಕಾದ ನಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಎಬೋಲದಿಂದ ಸತ್ತ ಹಣ್ಣು ಬಾವಲಿ (fruit bat), ಚಿಂಪಾಂಜಿ, ಗೊರಿಲ್ಲ, ಕೋತಿ, ಜಿಂಕೆ ಇಲ್ಲವೇ ಮುಳ್ಳುಹಂದಿಗಳನ್ನು ಮನುಶ್ಯರು ಮುಟ್ಟುವ ಇಲ್ಲವೇ ಒಪ್ಪ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಎಬೋಲ ನಂಜುಳು ಹರಡಬಹುದೆಂದು ಎಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ನಂಜುಳದ ಸೋಂಕು ಪ್ರಾಣಿಯಿಂದ ಮನುಶ್ಯನಿಗೆ ತಗುಲಿದ ಮೇಲೆ, ಬೇನೆಬಿದ್ದ ಮನುಶ್ಯರ ನೆತ್ತರು ಇಲ್ಲವೆ ಇನ್ಯಾವುದೇ ಮಯ್ ಹರಿಕಗಳು (body fluids) ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಮನುಶ್ಯನಿಗೆ ತಗುಲಿದರೆ ಸೋಂಕು ಹರಡುತ್ತದೆ. ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಗಂಡಸು ತನ್ನ ಬಿತ್ತರಿಕ (semen) ಮೂಲಕ ಎರಡು ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಎಬೋಲ ನಂಜುಳವನ್ನು ಹರಡಲು ಸಾದ್ಯ.

ಈ ಬಾರಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿರುವ ಎಬೋಲಾ ಮೊದಲಿಗೆ ಆಪ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ 2 ವರುಶದ ಮಗುವಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆಮೇಲೆ ಆ ಮಗುವಿನ ತಾಯಿ ಮತ್ತು 3 ವರುಶದ ತಂಗಿಗೆ ಹರಡಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಆಪ್ರಿಕಾದ ಹಲವು ನಾಡುಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಎಬೋಲಾದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ಮಂದಿಗೆ ಆರಯ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಡಾಕ್ಟರ್, ನರ‍್ಸ್ ಗಳಿಗೂ ತಗುಲಿದ್ದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

ಕಾಡುವ ಬಗೆ (signs & symptoms):
ಎಬೋಲ ನಂಜುಳಗಳು ಮನುಶ್ಯರ ಮಯ್ಯನ್ನು ಹೊಕ್ಕಿದ ಮೇಲೆ, ಮನುಶ್ಯರನ್ನು ಕಾಡಲು ಎರಡು ದಿನಗಳಿಂದ ಮೂರು ವಾರಗಳು ಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಈ ಬೇನೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕುರುಹುಗಳೆಂದರೆ (symptoms) ಜ್ವರ, ಗಂಟಲು ನೋವು, ಮಯ್ ಕಂಡಗಳ ನೋವು ಹಾಗು ತಲೆ ನೋವು. ವಾಂತಿ, ಬೇದಿ, ಗಂದೆಗಳ (rashes) ಜೊತೆಗೆ ಈಲಿ (liver) ಹಾಗು ಬಿಕ್ಕುಗಳ (kidney) ಎಂದಿನ ಕೆಲಸವು ಇಳಿಮುಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಈಲಿ ಹಾಗು ಬಿಕ್ಕುಗಳು ಕೆಡುವುದರಿಂದ ಮಯ್ ಮೇಲೆ ಹಾಗು ಮಯ್ ಒಳಗೆ ನೆತ್ತರು ಸೋರಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಕುತ್ತುದೊರೆತ (diagnosis): ಎಬೋಲ ಬೇನೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಬಗೆ,

1) ಎಬೋಲದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುವ ಬೇನೆಯ ಕುರುಹುಗಳು ಮಲೇರಿಯ (malaria), ಟಯ್ಪಾಯ್ಡ್ ಜ್ವರ (typhoid fever), ಪ್ಲೇಗ್ (plague), ಕಾಲರ (cholera) ಮುಂತಾದ ಬೇನೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಮೊದನೆಯದಾಗಿ, ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಮನುಶ್ಯನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿರುವ ಬೇನೆಯ ಕುರುಹುಗಳು ಕಾಣಿಸಲು ಈ ಬೇನೆಗಳು ಕಾರಣವಲ್ಲ ಎಂಬುವುದನ್ನು ಗೊತ್ತು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು.

2) ಬೇನೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಎರಡನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿ, ಕಾಡುತ್ತಿರುವ ಬೇನೆಯು ಎಬೋಲ ಎಂದು ಗಟ್ಟಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು, ರೋಗದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರ ನೆತ್ತರನ್ನು ಎಬೋಲ ನಂಜುಳದ ಎದುರುಕಗಳು (antibodies), ಆರ್.ಎನ್.ಎ (RNA) ಇಲ್ಲವೆ ಎಬೋಲ ನಂಜುಳಗಳಿಗಾಗಿ ಒರೆಹಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬೇನೆ ತಡೆಯುವ ಬಗೆ:

1) ನಂಜುಳಗಳು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಮನುಶ್ಯರಿಗೆ ಹರಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯವುದು. ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಸೋಂಕು ಇರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹುಡುಕಾಟ ನಡೆಸುವುದು. ಒರೆನೋಡಿದ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಸೋಂಕು ಇದೆ ಎಂದಾದರೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾದ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಲ್ಲುವುದು ಹಾಗು ಕೊಂದ ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ನಂಜುಳ ಹರಡದಂತೆ ಹೂಳುವುದು ಇಲ್ಲವೆ ಸುಡುವುದು.

2) ಬೇನೆಗೆ ಒಳಗಾದ ರೋಗಿಯ ನೆತ್ತರು ಹಾಗು ಇತರ ಮಯ್ ಹರಿಕಗಳು (body fluid) ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಹದುಳದ ಮನುಶ್ಯನಿಗೆ ತಗುಲಿದಾಗ, ಎಬೋಲ ನಂಜುಳ, ಹದುಳದ ಮನುಶ್ಯನಿಗೆ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಎಬೋಲದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರ ಹಾಗು ಆರಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವವರ ಹಾಗು ಅವರ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಇರುವವರು ಬೇನೆಬಿದ್ದವರಿಂದ ಒಂದು ಮೀಟರಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ದೂರದಲ್ಲಿರುವಾಗ ನಂಜುಳದಿಂದ ಕಾಪನ್ನು (protection) ಒದಗಿಸುವಂತಹ ಉದ್ದನೆಯ ತೋಳಿನ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು (gown) ತೊಡುವುದು, ಕಣ್ಗಾಪು (protective goggles), ಕಯ್ಗಾಪು (gloves) ಹಾಗು ಮುಕ್ಕಾಪುಗಳನ್ನು (face mask) ತೊಡುವುದು, ಎಬೋಲದಿಂದ ನರುಳುತ್ತಿರುವವರನ್ನು ಆರಯ್ಸಿದ ಬಳಿಕ ಕಯ್ಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ತೊಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು.

3) ಒರೆ ಹಚ್ಚಲು ಎಬೋಲ ರೋಗಿಯಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮಯ್ ಹರಿಕಗಳು (body fluids) ಹಾಗು ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು (tissue samples) ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಾಗ, ಸಾಗಿಸುವಾಗ ಹಾಗು ಒರೆ ಹಚ್ಚುವಾಗ ಎಚ್ಚರವಹಿಸುವುದು.

ಎಬೋಲ ಬೇನೆಗೆ ಇದುವರೆಗೂ ಯಾವುದೇ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ಮಾಂಜುಗೆ (medicine/treatment) ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಬೇನೆ ತಗುಲಿದವರಲ್ಲಿ 50-90%ರಶ್ಟು ಮಂದಿ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ. ಎಬೋಲ ನಂಜುಳವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಮುನ್ಮದ್ದನ್ನು (vaccine) ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಬಗೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಆದರೆ ಸದ್ಯದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಈ ಬೇನೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಾಂಜುಗೆ (medicine) ಹಾಗು ಮುನ್ಮದ್ದು (vaccine) ಇಲ್ಲ.

ಎಬೋಲದಿಂದ ನರಳುತ್ತಿರುವವರಲ್ಲಿ ನೀರಿಳಿತ (dehydration) ಹೆಚ್ಚುವುದರಿಂದ, ಆರಯ್ಕೆಯ ಬಾಗವಾಗಿ ಉಪ್ಪು-ಸಕ್ಕರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಸುವುದು ಹಾಗು ಬೇನೆಬಿದ್ದವರ ಹರಿಸುವೆರ‍್ಪಾಟಿಗೆ (circulatory system), ಮಿಂತುಣುಕುಗಳನ್ನು (electrolytes) ಹೊಂದಿರುವ ಹರಿಕವನ್ನು ಉಣಿಸುವುದು ಇಂತಹ ಕೆಲವು ಆರಯ್ಕೆಗಳನ್ನಶ್ಟೇ ಈಗ ಕಯ್ಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಬಾರತದಲ್ಲಿ ಎಬೋಲ ಸ್ತಿತಿ-ಗತಿ:

ಬಾರತ ಸರ‍್ಕಾರವು 2014 ಆಗಶ್ಟ್ ಎಂಟರಂದು, ಎಬೋಲದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ನಾಡುಗಳಿಂದ ಬರುವ ಜನರ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಗಾವಲಿಗೆ ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಬಾನೋಡ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟೆಚರಿಕೆಯನ್ನು ವಹಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ತೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. ಎಬೋಲ ಬೇನೆಗೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದಂತೆ ಇರಬಹುದಾದ ಬೇನೆ ಕುರುಹುಗಳು, ಪಯಣಿಗರು ಬರುತ್ತಿರುವ ನಾಡು ಹೀಗೆ ಎಬೋಲ ಸೋಂಕು ಇದ್ದಲ್ಲಿ, ಅದನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಪಡುವಣ ಆಪ್ರಿಕಾದ (Wester Africa) ನಾಡುಗಳಿಂದ ಬರುವ ಪಯಣಿಗರಿಂದ ಒಂದು ಅರ‍್ಜಿಯನ್ನು ತುಂಬಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

2014 ಆಗಶ್ಟ 26 ರಂದು ಲಯ್ಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದ ಎಬೋಲಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿರಬಹುದಾದ 112 ಮಂದಿ ಬಾರತದ ನಾಡಿಗರು ಮುಂಬಯಿ ಹಾಗು ಡೆಲ್ಲಿಗಳ ಬಾನೋಡ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದು, ಎಬೋಲ ನಂಜುಳ ಹರಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು, ಇವರನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮುಂಬಯ್ ಹಾಗು ಡೆಲ್ಲಿಯ ಮದ್ದುಮನೆಗಳಲ್ಲಿ (hospital) ಬೇರ‍್ಪಡಿತ (isolation) ಕೋಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಜಗತ್ತಿಗೆ ಸವಾಲೊಡ್ಡಿರುವ ಈ ಎಬೋಲಾ ವಯ್ರಸ್ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಯ ಕೆಲಸಗಳು, ಇದನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಬೇಕಾಗಿರುವ ಮದ್ದಿನ ಅರಕೆಗಳು ಬಿರುಸಿನಿಂದ ಜಗತ್ತಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ, ಎಬೋಲಾ ಎದುರಿಸಲು ಜಗತ್ತು ಸಜ್ಜಾಗುತ್ತಿದೆ.

(ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ತಿಟ್ಟ ಸೆಲೆ: 1. wikipedia.org/wiki/Ebola_virus_disease,  2. en.wikipedia.org, 3. www.who.int)